İslam’da Sadaka: Paylaşmanın ve Rahmetin Kaynağı

İslam dini, bireylerin sadece ibadetle değil, toplumsal sorumluluklarla da olgunlaşmasını hedefler. Bu sorumluluklardan biri de sadaka vermektir. Sadaka, Allah rızası için yapılan her türlü hayır ve iyiliktir. Fakirlere verilen maddi yardımların yanı sıra, bir tebessüm, bir iyilik, bir dua da sadaka kapsamına girer. Sadaka, İslam’ın merhamet ve yardımlaşma esaslarını hayata geçirme yollarından biridir.

Sadakanın Kur’an ve Sünnetteki Yeri

Kur’ân-ı Kerîm’de sadaka ile ilgili birçok ayet bulunmaktadır. Allah Teâlâ şöyle buyurur:
“Sadakalar, Allah’tan bir farz olarak yalnızca fakirlere, yoksullara, sadaka toplayanlara, gönülleri İslâm’a ısındırılacak olanlara, kölelere, borçlulara, Allah yolunda olanlara ve yolda kalmışlara mahsustur.” (Tevbe, 9/60)

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) de sadakanın faziletiyle ilgili birçok hadis buyurmuştur. Bunlardan biri şöyledir:
“Sadaka malı eksiltmez. Allah, affeden bir kulun şerefini artırır.” (Müslim, Birr 69)

Bu hadisler ve ayetler, sadakanın hem dünyada hem de ahirette kazanç sağlayan büyük bir ibadet olduğunu göstermektedir.

Sadakanın Çeşitleri

1. Sadaka-i mal: Maddi olarak ihtiyaç sahiplerine yapılan yardımdır. Para, yiyecek, giyecek gibi bağışlar bu kapsamdadır.

2. Sadaka-i maneviye: Güzel söz söylemek, selam vermek, birini güler yüzle karşılamak gibi manevi yardımlardır.

3. Sadaka-i câriye: Kalıcı hayırlar yaparak insanların faydalanacağı bir eser bırakmaktır. Su kuyusu açtırmak, okul veya cami yaptırmak, ilim öğreten kitaplar bağışlamak bu kapsamdadır.

Sadakanın Hikmeti ve Fazileti

Sadaka, toplumda denge sağlar, zenginle fakir arasında bir köprü kurar. Verenin malını bereketlendirir, alanın ise duasına vesile olur. Sadaka, günahların affına, belaların define sebep olur.
Peygamberimiz (s.a.v.) buyurur:
“Sadaka suyun ateşi söndürdüğü gibi günahları yok eder.” (Tirmizî, Zekât 28)


Sadaka, İslam toplumunun vicdanıdır. Bireyi bencillikten uzaklaştırır, toplumda yardımlaşma ve dayanışmayı artırır. Her Müslüman, imkânı ölçüsünde sadaka vermeye ve hayatının her anında iyiliği yaymaya çalışmalıdır. Çünkü sadaka, Allah’ın rahmetine erişmenin en güzel yollarından biridir.